Poy otu,
Poğa otu ya da Poyra otu,
Pıtlan,Buy otu,
Boy otu,
Boya otu,
Çemenotu.
Hulebe,
Arapça: helbah (helbak).
Çemenotu:
(Trigonella foenum graecum),
Baklagillerin bir altgurubu olan trigenellagillerden olup bu gurubu 60 bitki dahildir. Küçük yapraklara sahip olan bitki, çok yıllık ve odunsu bir bitkidir. Çemen otu, 35-40 santimetreye kadar uzanan ve sarı çiçeklere sahip olan şifalı bir bitkidir. Ülkemizde özellikle Yozgat, Tokat ve Kayseri’de yaygın olarak tüketilen çemen otu bitkisi, Hint ve Orta doğu mutfağında sıklıkla kullanılır. Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde Poy otu, Poğa otu ya da Poyra otu gibi isimlerle bilinir.
Vatanı doğu Akdeniz ülkeleri olup zamanla Fas'tan Çin'e kadar yayılmış ve en son olarak Amerika'da yetiştirilmeye başlanmıştır. Eski Mısır yazıtlarından anlaşıldığına göre çemen tohumu baharat olarak M.Ö. 2000 yıllarından beri iştah açıcı, kuvvet ve zindelik verici olarak kulanılmıştır.
Poy Çemeni; çok eskiden beri bilinen bir bitkidir. MÖ. 2500 yılından beri yetiştirilmektedir. Çin'den Akdenize geniş bir alana yayılmıştır. Trigonella cinsi çoğu Akdeniz ve Doğuda olmak üzere elli kadar tür içermektedir. Ancak Trigonella Foenun Graecun L. türünün kültürü yapılmaktadır. Ülkemizde de Trakya, Marmara, Orta, Güney ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde tohumları için yetiştirilir. Çemen bitkisinin tohumları iç piyasada çeşitli amaçlar için kullanıldığı gibi aynı zamanda ihracatı da yapılmaktadır. Tohumlarında müsilaj, uçucu yağ ve sabit yağ, alkaloit, kolin, rutin gibi maddeler vardır. Bugüne kadar ülkemizde bu kültür bitkisinde bir çeşit ıslah edilememiş, üreticiler tohumluklarını kendi ürünlerinden karşılamışlardır. Bitkinin yetiştiriciliğinde yazlık ekim yapılmakta ve bu da verim azalmasına sebep olmaktadır.
Poy, tohum alındıktan sonra geriye kalan meyve parçalarının toz edilmesi ile elde edilen bir üründür. Halen bilhassa İnegöl ve Karacabey köylerinde elde edilmektedir. Açık sarı renkli, hafif kokulu ve lifli bir tozdur. İstanbul ve Bursa bölgelerinde baharat olarak kullanılır. Bulgar Göçmenleri tarafından kahvaltılık olarak kullanımı başlatılmış ve zamanla yaygınlaştırılmıştır. Meyvelerinin uzun boylu olmasından dolayı ise Trakya’da Poy ismiyle anılıyor. Tohumları çemen yapımında kullanılan ve Akdeniz çevresinde yetişen, 10-15 cm boyunda, üç parça yapraklı, beyaz çiçekli, yapısında müsilaj, uçucu yağ, sabit yağ, kaolin, lesitin, fitosterol çok az kumarin ve alkaloit içeren; yumuşatıcı, balgam söktürücü, çizgili kas kuvvetlendirici, iştah açıcı, afrodizyak olarak kullanılan baklagiller familyasından bir yıllık otsu bir bitki, buy otu.
Poy tohumları kırmızı bibere benzeyen, 10-50 cm yüksekliğinde bir bitkidir. Karabiberle karıştırılarak pastırma çemeninde kullanılabileceği gibi, kırmızı biber, kimyon, tuz, reyhan ve kekik gibi başka baharatlarla da harmanlanabilir. Tohum alındıktan sonra geriye kalan meyve parçaları toz edilerek baharat olarak sofralara gelir.
